Εμφυτεύματα στην οδοντιατρική

 

 

 

Με τον όρο οδοντικό εμφύτευμα , εννοούμε ένα τεχνητό μέρος που αντικαθιστά τη ρίζα ενός πλήρως κατεστραμμένου ή απολεσθέντος δοντιού. Είναι συνήθως κατασκευασμένo από τιτάνιο.  Πιο απλά είναι αυτό που οι ασθενείς ονομάζουν 'βίδα' και επάνω της θα στηριχτεί η νέα μύλη (το ορατό τμήμα του δοντιού). 

Ο τομέας της προσθετικής στην οδοντιατρική ασχολείται με την λειτουργική (από απώλειες ενός ή περισσοτέρων δοντιών) και αισθητική αποκατάσταση του οδοντικού φραγμού.

Χωρίζεται δε , σε δύο τομείς. Στην ακίνητη και την κινητή προσθετική.

Η ακίνητη προσθετική ασχολείται με αποκαταστάσεις που βρίσκονται σταθερές και ακίνητες στο στόμα , με πιο γνωστά παραδείγματα τις στεφάνες και τις γέφυρες.

Η κινητή προσθετική αντίθετα , ασχολείται με αποκαταστάσεις που είναι κινητές (μπαίνουν και βγαίνουν από το στόμα) , με πιο γνωστά παραδείγματα τις ολικές και μερικές οδοντοστοιχίες.

Τα εμφυτεύματα  (αν και ακίνητες προσθετικές κατασκευές) βρίσκουν εφαρμογή και στους δύο κλάδους της προσθετικής.

 

Οι κυριότερες ενδείξεις χρήσης των εμφυτευμάτων είναι :  

  

 

 

 

 

Α. Σε περιπτώσεις που έχει προκληθεί ολοκληρωτική απώλεια ενός η περισσοτέρων δοντιών με ελεύθερο άκρο , χωρίς δηλαδή να υπάρχει οπίσθιο δόντι στήριγμα. Και αυτό γιατί , οι στεφάνες και οι γέφυρες , απαιτούν την παρουσία δοντιών που με την κατάλληλη τροποποίηση τους , τις στηρίζουν και τις συγκρατούν στη θέση τους.

Στη δεξιά εικόνα έχουμε απώλεια δοντιών χωρίς τελευταίο δόντι στήριγμα. 

Τα σχέδια θεραπείας για να αποκαταστήσουμε αυτή την κατάσταση είναι δύο :

1. Μερική οδοντοστοιχία (κινητή αποκατάσταση) 

2. Ακίνητη επιεμφυτευματική γέφυρα.

Στο δεξί παράδειγμα φαίνεται η κατασκευή ακίνητης γέφυρας 4 δοντιών που στηρίζεται σταθερά σε 3 εμφυτεύματα.

(γίνεται εύκολα κατανοητό ότι χωρίς τα εμφυτεύματα δεν θα μπορούσε να εφαρμοστεί λύση άλλη εκτός της μερικής κινητής οδοντοστοιχίας) 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 Β. Όταν , μπορεί μεν να τοποθετηθεί στεφάνη ή γέφυρα στον οδοντικό τόξο , αλλά δεν επιθυμούμε την παρασκευή (τροχισμό) των διπλανών δοντιών για την στήριξη τους :   

 

 ΕΜΦΥΤΕΥΜΑ                                             ΓΕΦΥΡΑ

 

Δεν χρειάζεται                                        Χρειάζεται

 τροχισμό των διπλανών                          τροχισμό των διπλανών

 

 

Γ. Όταν θέλουμε να βελτιώσουμε τη συγκράτηση αλλά και τη στήριξη των ολικών οδοντοστοιχιών. Στην άνω γνάθο , και στην κάτω γνάθο (που παρουσιάζει τα περισσότερα προβλήματα στήριξης και σταθερότητας) τα εμφυτεύματα προσφέρουν μια πολύτιμη βοήθεια για την καλύτερη συγκράτηση των κινητών οδοντοστοιχιών στη θέση τους :

 

         

 

 

Δ. Όταν έχουμε ολική έλλειψη δοντιών και θέλουμε να απαλλαγούμε τελείως από κινητές προσθετικές εργασίες από το στόμα (ακίνητη στοματική αποκατάσταση με πορσελάνες επί εμφυτευμάτων) : 

 

 

 

 

 

Πως τοποθετούνται τα εμφυτεύματα?

 

Προϋπόθεση πριν την τοποθέτηση των εμφυτευμάτων , είναι ο σωστός ακτινογραφικός έλεγχος (είτε με πανοραμική ακτινογραφία , είτε με τρισδιάστατη αξονική τομογραφία dental scan) της περιοχής που θα τα δεχτεί για να ελεγχθούν η ποσότητα και η ποιότητα του οστού. Επίσης για να οριστούν με ακρίβεια οι θέσεις τους , και οι αποστάσεις από διάφορα ευαίσθητα ανατομικά στοιχεία όπως το ιγμόρειο ή το κάτω φατνιακό νεύρο κλπ. 

Η τοποθέτηση των εμφυτευμάτων είναι σχετικά απλή χειρουργική διαδικασία. Γίνεται σε άσηπτες συνθήκες στο χώρο του οδοντιατρείου. Ας δούμε πως :

 

 

 

 

 

 

1. Η τοποθέτηση ενός εμφυτεύματος γίνεται είτε άμεσα , μετά την εξαγωγή ενός δοντιού , είτε σε μεταγενέστερο χρόνο.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

2. Με το εμφύτευμα τοποθετημένο στη θέση του , ακολουθεί μια περίοδος αναμονής  3-4 μηνών όπου και περιμένουμε να γίνει η ένωση του με το οστό , η λεγόμενη οστεοενσωμάτωση του.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

3. Μετά τη πάροδο του άνωθεν χρονικού διαστήματος , αποκαλύπτεται το εμφύτευμα , ελέγχεται η ποιότητα της οστεοενσωμάτωσης του , και αφού διαπιστωθεί ότι είναι σωστή και πλήρης , τότε το εμφύτευμα είναι έτοιμο , να δεχτεί τη στεφάνη μέσω ενός συνδέσμου (abutment).

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

4. Τελευταίο το προσθετικό στάδιο , με την τοποθέτηση του ορατού τμήματος του δοντιού πάνω από το εμφύτευμα.   

  

 

 

 

 

 

 

 

Πλεονεκτήματα των εμφυτευμάτων : 

  1. Το βασικότερο πλεονέκτημα των εμφυτευμάτων είναι ότι με αυτά αποφεύγουμε τις κινητές προσθετικές εργασίες. Πράγματι σε περιπτώσεις που δεν υπάρχουν δόντια στηρίγματα , τα εμφυτεύματα αποτελούν την μοναδική λύση για ακίνητες προσθετικές εργασίες στο στόμα.
  2. Δεν τροχίζουμε  τα διπλανά δόντια για να τα χρησιμοποιήσουμε σαν δόντια στήριξης των προσθετικών εργασιών.
  3. Η ηλικία δεν αποτελεί ανασταλτικό παράγοντα για την τοποθέτηση τους.
  4. Έχουν υψηλά ποσοστά επιτυχίας των αποκαταστάσεων.

 

Μειονεκτήματα τον εμφυτευμάτων : 

  1.  Απαιτούν μεγάλο χρονικό διάστημα μέχρι να ολοκληρωθεί η εργασία (λόγω της οστεοενσωμάτωσης) σε σχέση με την κλασσική προσθετική.
  2.  Χρειάζεται να γίνει μια μικρή χειρουργική επέμβαση για την τοποθέτηση τους.
  3. Υπάρχουν περιπτώσεις που δεν μπορούν να τοποθετηθούν εμφυτεύματα μιας και δεν υπάρχει το κατάλληλο οστό είτε ποσοτικά είτε ποιοτικά.
  4.  Έχουν υψηλότερο κόστος σε σχέση με την κλασσική προσθετική.

 

 

 

Τα εμφυτεύματα είναι ‘αθάνατα’?

 

Δυστυχώς υπάρχει μια λανθασμένη αντίληψη ότι τα εμφυτεύματα αποτελούν την οριστική και χωρίς προβλήματα λύση που θα διαρκέσει για πάντα.

Ναι αυτό ισχύει σε μεγάλο βαθμό. Τα εμφυτεύματα έχουν υψηλά ποσοστά επιτυχίας ιδιαίτερα τα τελευταία χρόνια με την βελτίωση των υλικών κατασκευής τους , του σχήματος και του πρωτοκόλλου τοποθέτησης τους.

Όμως , όπως και καθετί άλλο στο στόμα , έτσι και τα εμφυτεύματα απαιτούν την  προσοχή μας ιδιαίτερα στο θέμα της καθαριότητας τους. Όπως τα δόντια προσβάλλονται από περιοδοντίτιδα έτσι και τα εμφυτεύματα μπορεί να προσβληθούν από περιεμφυτευματίτιδα. Μια φλεγμονή των περιοδοντικών ιστών γύρω τους. Που μπορεί να οδηγήσει στην απώλεια τους. Εάν ο ασθενής , δεν συνειδητοποιήσει και αποδεχθεί ότι τα εμφυτεύματα απαιτούν απόλυτη , σχολαστική , τακτική και χρονοβόρα καθαριότητα στο σπίτι παράλληλα με τον έλεγχο και καθαρισμό στο ιατρείο , τότε είναι καλύτερα να επιλεγεί διαφορετικό σχέδιο θεραπείας για την αντιμετώπιση του προβλήματος του. Σχέδιο θεραπείας που δεν περιλαμβάνει εμφυτεύματα.  

Επίσης είναι ευαίσθητα στο κάπνισμα. Σαφώς προτείνεται στους καπνιστές που θα τους τοποθετηθούν εμφυτεύματα , αν δεν θέλουν να κόψουν το κάπνισμα , τουλάχιστον να το ελαττώσουν όσο μπορούν.

Σε ασθενείς που τρίζουν ή σφίγγουν τα δόντια τους (κυρίως κατά τη διάρκεια του ύπνου) θα χρειαστεί να κατασκευαστεί νάρθηκας βρουξισμού (περισσότερα εδώ).

Τέλος επιβάλλεται ο τακτικός έλεγχος των εμφυτευμάτων και ο σχολαστικός καθαρισμός τους αλλά και ολόκληρου του στόματος το λιγότερο μια φορά το χρόνο στο οδοντιατρείο.

 

Μπορεί τα εμφυτεύματα να μη τα δεχτεί ο οργανισμός και να τα ‘απορρίψει’?

Είναι ερώτηση που δεχόμαστε συχνά στο ιατρείο. Η απάντηση είναι όχι. Τα εμφυτεύματα είναι κατασκευασμένα από τιτάνιο ένα άριστο βιοσυμβατό υλικό. Από τη στιγμή που οστεοενσωματωθούν τότε θα παραμείνουν στη θέση τους για πολλά χρόνια , αρκεί όπως είπαμε , να τηρούνται όλοι οι κανόνες σωστής καθαριότητας και συντήρησης τους.

 

Εμφτεύματα παντού? Είναι το μέλλον της οδοντιατρικής? Είναι μόδα?

Οφείλουμε να ξεκαθαρίσουμε ορισμένα πράγματα σχετικά με τα εμφυτεύματα και το πότε πρέπει να τοποθετούνται. Σε ένα πρόσφατο συνέδριο εμφυτευμάτων τονίστηκαν τα κάτωθι = 

"Όχι , τα εμφυτεύματα δεν αντικαθιστούν χαλασμένα ή ταλαιπωρημένα δόντια!

Ναι , τα εμφυτεύματα δίνουν λύση όταν ένα δόντι έχει ήδη χαθεί. Όχι πριν!" 

 

Αυτό που εννοούσε ο ομιλητής είναι το εξής = Ορμώμενος από την μεγάλη αύξηση των τοποθετήσεων εμφυτευμάτων στα στόματα των ασθενών τα τελευταία χρόνια , υπενθυμίσε ότι τίποτα δεν μπορεί να αντικαταστήσει τα φυσικά μας δόντια καλύτερα από την ίδια τη φύση.

Πρέπει λοιπόν απαραίτητα να θυμόμαστε και να εφαρμόζουμε αυστηρούς κανόνες σε σχέση με τη σωτηρία των δικών μας δοντιών.

Και όχι με ελαφρά την καρδιά (πολλές φορές με προτροπή των ίδιων των ασθενών) να προχωράμε σε εξαγωγή δοντιών που με λίγο ή πολύ κόπο μπορούν να σωθούν , με σκοπό να τα αντικαταστήσουμε με ένα ή περισσότερα εμφυτεύματα.

Δυστυχώς αυτό το παρατηρούμε με έντονα αυξητικό βαθμό (ιδιαίτερα) στο εξωτερικό αλλά επίσης τελευταία και στην Ελλάδα.

Και οι οδοντίατροι αλλά και οι ασθενείς θα πρέπει να καταβάλλουν κάθε προσπάθεια για τη σωτηρία των φυσικών δοντιών και πάντα η εξαγωγή να αποτελεί την τελευταία επιλογή. Η οδοντιατρική επιστήμη έχει προχωρήσει πάρα πολύ από την εποχή του οδοντιάτρου που το μόνο που έκανε ήταν να βγάζει τα δόντια των ασθενών τις περισσότερες φορές με αφορμή έναν απλό πονόδοντο. 

Οι ενδοδοντικές θεραπείες (απονευρώσεις) , η περιοδοντική θεραπεία , η οδοντική χειρουργική , τα υλικά και τα πρωτόκολλα έχουν βελτιωθεί πάρα πολύ με αποτέλεσμα πολλά δόντια που μέχρι πρόσφατα να θεωρούνταν χαμένα , να σώζονται και να διατηρούνται στο στόμα για πολλά χρόνια. 

Αποκτούν λοιπόν νόημα οι ανωτέρω φράσεις = 

Τα χαλασμένα και ταλαιπωρημένα δόντια προσπαθούμε να τα σώσουμε και δεν τα βγάζουμε για να βάλουμε εμφυτεύματα.  

Όταν όμως το ή τα δόντια έχουν χαθεί ή είναι αδύνατη η σωτηρία τους τότε ΝΑΙ , προχωρούμε στην τοποθέτηση εμφυτευμάτων. 

 

 

Συμπέρασμα

 

Τα εμφυτεύματα πραγματικά δίνουν λύσεις εκεί που τίποτα άλλο δεν μπορεί να εφαρμοστεί. Ειδικά στις περιπτώσεις που εκ των συνθηκών η κλασσική προσθετική αδυνατεί να δώσει ακίνητη λύση τότε τα εμφυτεύματα αποτελούν μονόδρομο.

Πρέπει όμως να τηρείται αυστηρά το πρωτόκολλο τοποθέτησης τους , η προσθετική εργασία που θα στηριχτεί σε αυτά να κατασκευαστεί σωστά σύμφωνα με όλους τους λειτουργικούς και βιολογικούς κανόνες και τέλος να συντηρούνται σωστά και να διατηρούνται καθαρά και προσεγμένα μέσω των τακτικών επανελέγχων στο οδοντιατρείο , αλλά και του σχολαστικού καθαρισμούς τους στο σπίτι καθημερινά.

Με αυτό τον τρόπο θα παραμείνουν για πολλά πολλά χρόνια στο στόμα των ασθενών , αναλλοίωτα.

 

 

Εάν έχετε οποιαδήποτε ερώτηση ή απορία ,

μη διστάσετε να επικοινωνήσετε μαζί μου.

Ευχαριστώ

Ε. Λ. Καστρίτης